بررسی پختگی وکیفیت ماده آلی در رسوبات اردویسین و سیلورین منطقه بندر عباس از نظر هیدروکربن زایی

چکیده

به منظور بررسی وشناسایی سنگ منشادر منطقه بندر عبّاس  حدود 30 نمونه از رسوبات اردویسین _ سیلورین مناطق کوه گهکم و کوه فراقان  انتخاب شد. نمونه های مذکور به وسیله دستگاه ارزیاب سنگ مادر (راک اول) مورد ارزیابی مقدماتی قرار گرفت.از نمونه های مذکور فقط نمونه های سیلورین(سازند سرچاهان) در منطقه کوه فراقان دارای کیفیت مطلوب و ماده آلی مناسبی است(کروژن ازنوعII وIII  ومقدارماده آلی به .8/4 درصد نیز می رسد). در بررسی های میکروسکپی کروژن آمورف  و وجود آلگها با فلورسانس زایی خوب  به رنگ  قهو ه ای  و ماسرالهای لیپتینیتی  مشاهده  می شود و نتایج تجزیه عنصری نیز این  موضوع را تایید  می کند . در حالی که سازند های مذکور در منطقه کوه گهکم دارای میانگین TOC برابر 15/0درصد بوده و  بیشترین مقدار ماده آلی در آنها 30/0درصد می باشد. لذا از بررسی مقدماتی ومطالعه تفصیلی نمونه ها می توان سازند سرچاهان درمنطقه کوه فراقان را به عنوان یک سنگ مادر هیدروکربنی متوسط (با توان تولید نفت و گاز) ارزیابی کرد.سازند های سیاهو وسر چاهان در کوه گهکم وسازند سیاهو در منطقه کوه فراقان را نمی توان با توجه به مقدار بسیار کم ماده آلی و پختگی بالا به عنوان سنگ منشا تلقی نمود. نمونه هایی از پابده و گورپی در کوه گشو وکوه خمیرنیز ارز یابی مقدماتی شد که فاقد شرایط لازم برای سنگ منشاء بود و از این جهت که موضوع بحث این مقاله نیست به آن پرداخته نمی شود.

عنوان مقاله [English]

Petroleum Source Rock Potential of Ordovician-Silurian Sediments in N-E Bandar Abbas, SW Iran

چکیده [English]

The petroleum potential of the Seyahou (Ordovician) and Sarchahan (Lower Silurian) formations in northern Bandar Abbas has not been investigated sufficiently. These sediments crop out as thinly laminated shales and are about 100 meters thick. A number of thirty-five selected samples were subjected to Rock-Eval pyrolysis followed by transmitted, reflected and UV light microscopy together with clay mineralogical studies. The Rock-Eval pyrolysis indicates that the samples from Seyahou Formation are poor in organic matter  ( TOC <0.30% )  and  are  thermally over mature (Tmax>470; TAI>4) and microscopically have no fluorescing liptinite macerals. In comparison, the Sarchahan Formation is evaluated as a good and effective hydrocarbon source rock (TOC>1%; Ro%=1.15-1.20; TAI=3+). The organic matter is chiefly composed of liptinite group of macerals including lamalginite and telalginite (type II kerogen) which are brown under white light and weakly fluoresces under UV excitation. In addition, the other maturity indicators such as clay minerals and crystallinity of illite are in agreement with organic petrography suggesting that Sarchahan Formationn  is  thermally  mature  and  is at catagenetic stage of hydrcarbon generation (end of oil generation window and the beginning of gas generation zone). The Seyahou and Sarchahan formations formerly referred as Gahkum Fm. by previous workers (1978) were reported to be overmature and have reached graphitic stage. The lower Silurian shales (Sarchahan Fm.) is correlated stratigraphically with Silurian hot shales from Saudi Arabia, where their petroleum source potential have already been approved. This paper supported by new experimental data elucidates and emphasis the importance of petroleum potential of Paleozoic strata for future hydrocarbon exploration in Iran.
 

[1] Afifi  Abdulghadir et. Al,GeoArabia Vol.5 No.1  pp.12, 2000.
[2] Peter J. et. al. ,GeoArabia Vol.5 No.1 pp119, 2000.
[3] Moujahed Al Husseini,AAPG Vol.75 No.1,pp 108-20, 1991.
[4] Bordenave M.L. and Burwood  R., Organic Geochemistry  Vol.16 Nos. 1-3 pp369-381,          1990.
[5] Ghavidel Syuki Mohammad,Geosciences(Scientific Quarterly Journal of GSI), Vol.4               No.14, 1995.
[6] Hunt Jhon M.,Petroleum Geology  and Geochemistry , 1995.
[7] Bordenave M.L.,Applied Petroleum Geochemistry pp.107, 1993.
[8] Tissot B. and Welte D. in’’ Petroleum Formation and Occurance”,Spring Verlag, 1984.
[9] Dunoyer  De Seconzac J. Kubler:Cristallinite De L Illite, Sedimentology 10,P(137-143),         1968